سقف کوبیاکس چیست؟
1255 سقف کوبیاکس (Cobiax) یکی از سبک‌های جدید در طراحی سقف سازه‌های مختلف است که نحوه اجرای آن با سقفهای سنتی متفاوت است. این سقف که از ضخامت کمتری نسبت به سبک‌های سنتی برخوردار است، از دو ردیف میلگرد فولادی و یک ردیف گوی توخالی (ساخته شده از اتیلن و پلی اتیلن بازیافتی) تشکیل می‌شود که نیازی به اضافه کردن موارد مختلف دیگر ندارد. سقف کوبیاکس به خاطر وزن پایین و همچنین معلق بودن آنها توسط مهندسین سازه و مهندسین ایمنی بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. در این سقف، بار کلی بر روی دو محور تقسیم می‌شود که باعث کاهش فشار بر روی سازه می‌شود.
فلسفه استفاده از سقف کوبیاکس
اگر به پرواز پرندگان به هنگام بال زدن و به هنگام معلق ماندن در هوا توجه کنیم، می‌توانیم ماندن آنها در هوا را به دو عامل وزن سبک و وجود هوا در بدن آنها ارتباط دهیم. مهندسین سازه نیز با توجه به همین فلسفه اقدام به طراحی سقف کوبیاکس کردند. در اجرای سقف کوبیاکس از موادی با وزن سبک استفاده می‌شود که وزن نهایی سقف سازه را کاهش می‌دهند. از میلگرد و گوی‌های توخالی به عنوان بخش‌های اصلی این سقف یاد می‌شود. با توجه به اینکه گوی‌های توخالی امکان نگه داشتن هوا را دارند، و تقسیم فشار سقف به صورت افقی و عمودی انجام می‌گیرد، عملاً فشار خاصی بر سازه وارد نمی‌شود و سقف به صورت معلق باقی می‌ماند.
نحوه اجرا سقف کوبیاکس
اجرای سقف کوبیاکس اگرچه به سادگی تیرچه و بلوک معمولی یا سقف تام نیست، اما ویژگی‌های منحصر به فرد آن باعث شده است که بسیاری از مهندسین به استفاده از آن راغب باشند. در طراحی و اجرای این سقف از میلگرد و گوی‌های توخالی به عنوان مواد اولیه اصلی استفاده می‌شود.
شروع کار اجرای این سقف، با قرار دادن میلگردهای زیرین و استفاده از شمع برای نگه داشتن آنها انجام می‌شود. این میلگردها به صورت دو محوره و در دو محور افقی و عمودی قرار داده می‌شود. در مرحله بعد گوی‌های توخالی در کنار یکدیگر و به صورت استاندارد بر روی این لایه چیده شده و در نهایت بر روی آنها یک ردیف دیگر میلگرد چیده می‌شود.
این سقف باعث می‌شود که حجم وسیعی از فضای سقف تو خالی باقی بماند و به طور چشمگیری وزن سازه کاهش یابد. آخرین مرحله شامل بتن ریزی سقف می‌شود که تمام فضای روی این گوی‌ها پوشش داده می‌شود. نحوه چیدن میلگردها و گوی‌های توخالی باید به صورتی باشد که بار نهایی سقف بر روی دو محور سوار شده و عملاً سقف به صورت معلق باقی بماند.
مزایای سقف کوبیاکس
زمانی که بحث مزایای سقف کوبیاکس پیش می‌آید، لازم است که به مشخصات ظاهری و همچنین خصوصیات فنی آن توجه داشته باشیم و با توجه به طراحی که در مورد آنها صورت می‌گیرد، انتظارات واقع بینانه ای از آنها داشته باشیم. به عنوان مثال، برخی از مزایای که از این سقف انتظار می‌رود عبارتند از:
- کاهش وزن سقف و در نتیجه کاهش بار تحمیلی بر روی ستونها و وزن سازه؛
- فراهم آوردن باربری دو محوره به دلیل دارا بودن محورهای افقی و عمودی؛
- کاهش ضخامت سقف و در نتیجه کاهش ارتفاع کلی سازه؛
- ایجاد حالت معلق در سقف که باعث مقاومت بهتر سازه در برابر نیروهای مانند زلزله می‌شود؛
- بهینه سازی سازه‌ها و فونداسیون‌ها و کاهش بارهای افقی؛
- سقف کوبیاکس تا حدود ۲۰ درصد از مصرف مواد مضر برای محیط زیست جلوگیری می‌کند؛
- این سقف تا ۲۲ درصد از مصرف انرژی‌های اولیه کاهش می‌دهد؛
- ۱۰۰ درصد مواد استفاده شده در این سقف قابلیت بازیافت دارند؛
- فراهم آوردن امکان اجرای کنسول تا ۷ متر؛
- فراهم آوردن امکان تغییرات مختلف در سقف برای نصب تجهیزات و یراق آلات؛
- سهولت در افزایش فضای مفید و تغییر کاربری سقف؛
- کاهش هزینه‌های مربوط به اجرای تاسیسات، مصر و همچنین زمان ساخت؛
- کاهش مصرف آهن و فولاد در اجرای سقف.
معایب سقف کوبیاکس
اگرچه در مورد این سقف و مزایای آن به موارد مختلفی اشاره کردیم و در نوشته‌ها و منابع مهندسی نیز استفاده از آن مورد تأیید قرار گرفته است، اما دو ایراد مهم و بزرگ به آن وارد می‌شود که هنوز برای آنها توجیه کافی وجود ندارد. در حقیقت اصلی‌ترین معایب سقف کوبیاکس شامل:
- عدم توجیه اقتصادی برای پروژه‌های کوچک؛ قیمت تجهیزات در این سقف برای پروژه‌های کوچک مناسب نیست؛
- در منابع مهندسی نکته قابل توجهی در مورد مقاوم بودن این سقف‌ها در برابر زلزله دیده نمی‌شود و به همین دلیل در مورد استفاده از آن در مناطق زلزله خیز ابهاماتی وجود دارد.
ضخامت سقف کوبیاکس
ضخامت سقف کوبیاکس به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که فاصله دهانه، تعداد طبقات، میزان مصرف مصالح و وزن نهایی سازه بر این ضخامت تأثیر گذار هستند. بنابراین نمی‌توان یک عدد مشخص برای ضخامت این سقف‌ها در نظر گرفت. اما به عنوان مثال، برای سقف‌هایی با دهانه ۵ متر از ضخامت تقریبی ۲۰ سانتی متر، برای سقفهای با دهانه ۱۱ متر از ضخامت تقریبی ۳۵ سانتی متر و برای دهانه‌ای با طول ۱۴ تا ۱۶ متر از ضخامت تقریبی ۴۵ تا ۶۰ سانتیمتر استفاده می‌شود.
قیمت سقف کوبیاکس
قیمت سقف کوبیاکس باید به صورت قیمت تمام شده آن در ساختمان گزارش شود و مجموعه هزینه‌هایی که برای اجرای آن صورت می‌گیرد، در قیمت نهایی لحاظ می‌شود. همانطور که در قسمت بالا نیز اشاره شد، برای اجرای این سقف از میلگرد، بتن، گوی‌های توخالی، و برخی مواد افزودنی استفاده می‌شود که در جریان اجرای آن ممکن است به برخی خدمات مهندسی و پشتیبانی نیز احتیاج پیدا شود. با این وجود می‌توان با افزودن دستمزد و اجرا به صورت حق الزحمه پیمانکار و همچنین قیمت مصالح استفاده شده برای اجرای آن، قیمت سقف کوبیاکس را محاسبه کرد.