نقشه چون‌ساخت؛ ضرورت یا چالش؟!
1244
چون‌ساخت در لغت، به معنای: مانند آنچه ساخته شد، بوده و مطابق آنچه در صنایع مصطلح است نقشه‌های چون‌ساخت، نقشه‌های کاملی از کار اجرا شده می‌باشند، نقشه چون‌ساخت به نقشه‌های برداشت شده از وضعیت موجود و ساخته شده گفته می‌شود.
در مقاله پیش‌رو این موضوع از چهار جنبه: قوانین و نظامات اداری، فنی و اجرایی، اقتصادی و حقوق شهروندی مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت.
الف- قوانین و نظامات اداری
- ماده 17 آیین نامه اجرایی ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، مجری را مکلف می‌کند پس از پایان کار نسبت به تهیه نقشه‌ها به همان صورتی که اجرا شده اقدام کرده و پس از امضا و اخذ تاییدیه ناظر )ناظران( یک نسخه آن را تحویل مالک و یک نسخه هم به شهرداری مربوط تحویل دهد. مطابق استانداردهای متداول در کلیه صنایع، نقشه چون‌ساخت یکی از مدارک اصلی برای تحقق و تکوین شناسنامه محصول، شناخته شده است. بر همین مبنا، وجود نقشه چون‌ساخت، یکی از الزامات ضروری برای صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی و همچنین شناسنامه فنی و ملکی ساختمان (شناسنامه محصول) است.
- عدم ارائه نقشه تغییر یافته توسط طراح واجد صلاحیت، موجب می‌گردد تا اجرای وظایف نظارتی مهندسان ناظر با مشکل مواجه شده و از سوی دیگر، ابزار لازم برای ایفای وظایف قانونی سازمان نظام مهندسی مبنی بر نظارت بر حسن انجام خدمات مهندسی مطابق ماده 15 قانون، وجود نداشته باشد. بدون وجود مدارک و معیارهای مستند، در صورتی که ناظر در پایان عملیات ساختمانی، با مسئولیت خود، گواهی و تاییدیه ارائه کند، این عمل از مصادیق بارز مفاد مندرج در ماده 91 آیین نامه اجرایی قانون و تخلف حرفه‌ای بوده که موجب افزایش مسئولیت و تبعات انتظامی برای ناظران خواهد شد.
- عدم وجود یا حضور مجری ذ یصلاح، موجب کاهش مسئولیت و وظایف ناظران در خصوص تایید نقشه‌های چون‌ساخت نمی‌شود و اخذ این اسناد و مدارک در زمان صدور شناسنامه فنی و ملکی ساختمان از وظایف سازمان است.
ب- جنبه فنی و اجرایی
- ارائه هرگونه نظریه و تاییدیه یا گواهی در هر مرحله از ساخت از سوی مهندسان ناظر مستلزم به مستند شدن نظریه یا تاییدیه یا گواهی به نقشه چون‌ساخت وضع موجود بوده و بدون استناد کردن به وضع موجود دارای وجاهت فنی نبوده و کیفیت و کمیت آن گواهی قابلیت شناسایی یا ارزیابی توسط نهادهای کنترلی را نخواهد داشت.
- در صورت اعمال تغییرات در ساختمان پس از صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی، وجود نقشه‌های چون‌ساخت و سایر مستندات و ضمایم فنی و استناد به این مدارک در گواهی‌های صادره توسط ناظر، کمک شایانی به وی در فرآیند تامین دلیل در مراجع قانونی، کیفری، حقوقی و انتظامی، کرده و موجب صیانت از حقوق حرفه‌ای اعضا می‌شود.
- در خصوص پروژه‌هایی که مغایر با نقشه مصوب و ضوابط شهرسازی اجرا شده، به شرط تثبیت تخلف در کمیسیون ماده صد و تنها درصورتی که دیگر شرایط صدور و ارائه گواهی اتمام عملیات ساختمانی، احراز شده باشند، وجود نقشه‌های چون‌ساخت تایید شده، تنها مدرکی است که می‌توان به استناد به آن گواهی اتمام عملیات ساختمانی را صادر کرد.
ج- جنبه اقتصادی
- وجود نقشه‌های چون‌ساخت می‌تواند به‌عنوان زیربنایی برای تدوین شرح خدمات، شرح وظایف و شرایط احراز صلاحیت شرکت‌های پیمانکار نگهداری و تعمیرات ساختمان بر اساس مبحث 22 مقررات ملی ساختمان، قرار گرفته تا پس از الزامی شدن مبحث 22، زمینه اشتغال زایی، کاهش بیکاری، ورود تامین‌کنندگان قطعات و تجهیزات مصرفی، توسعه خدمات مهندسی توسط اعضا و توسعه اقتصادی استان را فراهم کند.
د- جنبه حقوق شهروندی
- با تهیه نقشه‌های چون‌ساخت، یکی از مهمترین زیرساخت‌های لازم برای اجرایی کردن مبحث 22 مقررات ملی ساختمان فراهم شده و امکان ورود پیمانکاران ذیصلاح در حوزه نگهداری و تعمیرات ساختمان‌ها میسر خواهد شد و علاوه بر تاثیر مثبت در افزایش عمر مفید ساختمان‌ها، موجب کاهش حوادث و خسارات مالی و جانی برای شهروندان و در نتیجه تبعات منفی برای اعضای سازمان نظام مهندسی خواهد شد.
- در صورت تهیه نقشه‌های چون‌ساخت، امکان الزام کارفرما به ارائه این نقشه‌ها در کنار سایر مستندات فنی به بهره برداران آتی ساختمان ها در سایه تعامل و همکاری سایر مراجع قانونی، وجود داشته و بدیهی است که وجود نقشه‌های چون‌ساخت واقعی، نقش مهمی در بهره‌برداری و نگهداری مناسب از ساختمان‌ها به ویژه در بخش تاسیسات برقی و مکانیکی داشته و علاوه بر پیشگیری از تحمیل هزینه‌های بی مورد به بهره‌برداران موجبات برخورداری از حق آسایش و امنیت برای شهروندان را فراهم می‌سازد.