نقشه چون‌ساخت؛ ضرورت یا چالش؟!
۱۳۹۸/۱۲/۱۴ ۱۶:۲۸ eye 1042

 

چون‌ساخت در لغت، به معنای: مانند آنچه ساخته شد، بوده و مطابق آنچه در صنایع مصطلح است نقشه‌های چون‌ساخت، نقشه‌های کاملی از کار اجرا شده می‌باشند، نقشه چون‌ساخت به نقشه‌های برداشت شده از وضعیت موجود و ساخته شده گفته می‌شود.

در مقاله پیش‌رو این موضوع از چهار جنبه: قوانین و نظامات اداری، فنی و اجرایی، اقتصادی و حقوق شهروندی مورد نقد و بررسی قرار خواهد گرفت.

الف- قوانین و نظامات اداری

  1. ماده 17 آیین نامه اجرایی ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، مجری  را مکلف می‌کند پس از پایان کار نسبت به تهیه نقشه‌ها به همان صورتی که اجرا شده اقدام کرده و پس از امضا و اخذ تاییدیه ناظر )ناظران( یک نسخه آن را تحویل مالک و یک نسخه هم به شهرداری مربوط تحویل دهد. مطابق استانداردهای متداول در کلیه صنایع، نقشه چون‌ساخت یکی از مدارک اصلی برای تحقق و تکوین شناسنامه محصول، شناخته شده است. بر همین مبنا، وجود نقشه چون‌ساخت، یکی از الزامات ضروری برای صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی و همچنین شناسنامه فنی و ملکی ساختمان (شناسنامه محصول) است.
  2. عدم ارائه نقشه تغییر یافته توسط طراح واجد صلاحیت، موجب می‌گردد تا اجرای وظایف نظارتی مهندسان ناظر با مشکل مواجه شده و از سوی دیگر، ابزار لازم برای ایفای وظایف قانونی سازمان نظام مهندسی مبنی بر نظارت بر حسن انجام خدمات مهندسی مطابق ماده 15 قانون، وجود نداشته باشد. بدون وجود مدارک و معیارهای مستند، در صورتی که ناظر در پایان عملیات ساختمانی، با مسئولیت خود، گواهی و تاییدیه ارائه کند، این عمل از مصادیق بارز مفاد مندرج در ماده 91 آیین نامه اجرایی قانون و تخلف حرفه‌ای بوده که موجب افزایش مسئولیت و تبعات انتظامی برای ناظران خواهد شد.
  3. عدم وجود یا حضور مجری ذ یصلاح، موجب کاهش مسئولیت و وظایف ناظران در خصوص تایید نقشه‌های چون‌ساخت نمی‌شود و اخذ این اسناد و مدارک در زمان صدور شناسنامه فنی و ملکی ساختمان از وظایف سازمان است.

ب- جنبه فنی و اجرایی

  1. ارائه هرگونه نظریه و تاییدیه یا گواهی در هر مرحله از ساخت از سوی مهندسان ناظر مستلزم به مستند شدن نظریه یا تاییدیه یا گواهی به نقشه چون‌ساخت وضع موجود بوده و بدون استناد کردن به وضع موجود دارای وجاهت فنی نبوده و کیفیت و کمیت آن گواهی قابلیت شناسایی یا ارزیابی توسط نهادهای کنترلی را نخواهد داشت.
  2.  در صورت اعمال تغییرات در ساختمان پس از صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی، وجود نقشه‌های چون‌ساخت و سایر مستندات و ضمایم فنی و استناد به این مدارک در گواهی‌های صادره توسط ناظر، کمک شایانی به وی در فرآیند تامین دلیل در مراجع قانونی، کیفری، حقوقی و انتظامی، کرده و موجب صیانت از حقوق حرفه‌ای اعضا می‌شود.
  3. در خصوص پروژه‌هایی که مغایر با نقشه مصوب و ضوابط شهرسازی اجرا شده، به شرط تثبیت تخلف در کمیسیون ماده صد و تنها درصورتی که دیگر شرایط صدور و ارائه گواهی اتمام عملیات ساختمانی، احراز شده باشند، وجود نقشه‌های چون‌ساخت تایید شده، تنها مدرکی است که می‌توان به استناد به آن گواهی اتمام عملیات ساختمانی را صادر کرد.

ج- جنبه اقتصادی

  1. وجود نقشه‌های چون‌ساخت می‌تواند به‌عنوان زیربنایی برای تدوین شرح خدمات، شرح وظایف و شرایط احراز صلاحیت شرکت‌های پیمانکار نگهداری و تعمیرات ساختمان بر اساس مبحث 22 مقررات ملی ساختمان، قرار گرفته تا پس از الزامی شدن مبحث 22، زمینه اشتغال زایی، کاهش بیکاری، ورود تامین‌کنندگان قطعات و تجهیزات مصرفی، توسعه خدمات مهندسی توسط اعضا و توسعه اقتصادی استان را فراهم کند.

د- جنبه حقوق شهروندی

  1.  با تهیه نقشه‌های چون‌ساخت، یکی از مهمترین زیرساخت‌های لازم برای اجرایی کردن مبحث 22 مقررات ملی ساختمان فراهم شده و امکان ورود پیمانکاران ذیصلاح در حوزه نگهداری و تعمیرات ساختمان‌ها میسر خواهد شد و علاوه بر تاثیر مثبت در افزایش عمر مفید ساختمان‌ها، موجب کاهش حوادث و خسارات مالی و جانی برای شهروندان و در نتیجه تبعات منفی برای اعضای سازمان نظام مهندسی خواهد شد.
  2.  در صورت تهیه نقشه‌های چون‌ساخت، امکان الزام کارفرما به ارائه این نقشه‌ها در کنار سایر مستندات فنی به بهره برداران آتی ساختمان ها در سایه تعامل و همکاری سایر مراجع قانونی، وجود داشته و بدیهی است که وجود نقشه‌های چون‌ساخت واقعی، نقش مهمی در بهره‌برداری و نگهداری مناسب از ساختمان‌ها به ویژه در بخش تاسیسات برقی و مکانیکی داشته و علاوه بر پیشگیری از تحمیل هزینه‌های بی مورد به بهره‌برداران موجبات برخورداری از حق آسایش و امنیت برای شهروندان را فراهم می‌سازد.